Pathologisch Liegen: Onderscheiden van Gewone Leugenaars

Hoe onderscheiden we iemand die gewoon veel liegt van iemand die pathologisch liegt, oftewel een pathologische leugenaar is?

Een belangrijk onderdeel is natuurlijk het woord ‘pathologisch’. Er zit een ziekte, aandoening of reden achter dit gedrag. Maar wat zijn de kenmerken? Hoe kunnen we dit soort mensen herkennen?

Daarnaast zijn veel van deze leugens zelfdestructief en ondermijnen ze de leugenaar. Ondanks de negatieve gevolgen van pathologisch liegen, blijven ze liegen. Wanneer mensen liegen, is er meestal een reden. Soms helpt liegen om iets te bereiken. Pathologische leugenaars liegen echter zonder reden en zonder rekening te houden met de gevolgen.

Het eerste kenmerk dat pathologische leugenaars onderscheidt, is dat ze liegen zonder goede reden. Het tweede kenmerk is dat hun leugens uitgebreid zijn. Ze maken complexe verhalen van hun leugens omdat ze dwangmatig zijn. Ze moeten een samenhangend web van leugens creëren. Pathologische leugenaars liegen constant, dus elke leugen moet aansluiten bij eerdere en toekomstige leugens.

Dit moet enorm vermoeiend zijn. De leugens moeten een geloofwaardig en overtuigend patroon vormen. Er is veel werk voor nodig, veel investering van middelen, energie, vooruitdenken en een goed vermogen om verhalen te vertellen. Dit leidt tot uitgebreide en gedetailleerde leugens.

Mensen die dwangmatig liegen, betalen soms een hoge prijs voor hun onwaarheden. Ze kunnen relaties, banen en zelfs voogdij verliezen, maar ze kunnen het niet helpen. Studies zijn niet eenduidig over of deze mensen zich bewust zijn van hun leugens. Sommigen geloven zelfs in hun eigen verzinsels, hoe onzinnig, vals of absurd ze ook zijn.

Deze personen zijn vaak emotioneel betrokken bij het liegen, niet alleen in de leugens zelf. Er is een sterke emotionele band met het misleiden van anderen en het creëren van een omgeving die goed is voor hun eigen welzijn. Ze maken hun eigen ecosysteem met leugens als hun natuurlijke omgeving. Dit geldt zelfs wanneer ze worden geconfronteerd met onweerlegbare feiten.

Mensen die dwangmatig liegen, geven nooit toe en verontschuldigen zich zelden, tenzij ze er iets bij te winnen hebben. Ze hebben altijd een excuus voor hun leugens. Dwangmatig liegen begint vaak al op jonge leeftijd en stopt nooit.

Pathologisch Liegen: De Impact en Verschillen tussen Persoonlijkheidsstoornissen

Bij bepaalde stoornissen, zoals antisociale, psychopathische, narcistische, histrionische, borderline en paranoïde stoornissen, is liegen een belangrijk onderdeel van het gedrag. Hoewel dit niet in de diagnostische handleiding staat, zullen slachtoffers van deze mensen – zoals partners, familie, vrienden en collega’s – bevestigen dat ze vaak en onophoudelijk liegen, zonder hun leugens te erkennen.

Er is een verschil tussen pathologisch liegen en instrumenteel liegen. Bij sommige stoornissen, zoals narcistische en antisociale stoornissen, is het liegen pathologisch. Bij andere stoornissen, zoals de borderline stoornis, is het liegen meer dwangmatig en instrumenteel. Maar de meeste pathologische leugenaars hebben geen persoonlijkheidsstoornis of andere psychische problemen.

Sommige onderzoekers stellen voor om een nieuwe diagnose te introduceren voor dwangmatig en veelvuldig liegen, omdat het niet direct verbonden is met een specifieke psychische aandoening. Er is dus een oproep om in de toekomstige DSM-6 een nieuwe diagnose voor pathologisch liegen op te nemen.

Pathologisch liegen werd al eeuwen geleden opgemerkt en stond toen bekend als pseudologia fantastica of mythomanie. Toch wordt het nog steeds niet als een aparte diagnose in de DSM opgenomen.

Wat maakt pathologisch liegen anders?

Het is overdreven in hoe vaak en hoeveel iemand liegt. De hoeveelheid leugens is enorm en schokkend. Deze personen verzinnen voortdurend verhalen die echt lijken, waardoor anderen ze geloven. Mensen hebben de neiging om in de meeste leugens te geloven die ze horen, zoals nepnieuws en desinformatie.

Dit komt omdat we van nature willen vertrouwen en geloven dat mensen goed zijn en dat er orde in de wereld is. Leugens gaan echter in tegen deze aannames, die misschien naïef zijn.

Leugens laten zien dat veel mensen manipulatief zijn en dat er geen vaststaande orde is in de wereld. Het gaat om het verhaal dat je vertelt. We houden van verhalen, ze fascineren ons en maken deel uit van ons leven. De entertainmentindustrie draait om verhalen die niet altijd waar zijn, zoals films. Het is een grote industrie die veel geld verdient met verhalen vertellen, waardoor er een motivatie is om te liegen.

Een pathologische leugenaar bouwt een hiërarchie van leugens. Ze beginnen met één leugen en voegen een andere toe om de eerste te ondersteunen. Dan past een derde leugen bij de eerste twee. Zo ontstaan grote structuren die zich soms over jaren en decennia uitstrekken.

Leugens zijn ingewikkelde verhalen die moeilijk te ontwarren zijn, vooral omdat ze vaak een kern van waarheid bevatten. Pathologische leugenaars mengen de waarheid in hun leugens, waardoor het lastig wordt om waarheid en leugens te onderscheiden. Dit is hoe samenzweringstheorieën ontstaan. Als je leugens vaak genoeg herhaalt, worden ze uiteindelijk moeilijk te onderscheiden van de waarheid.

Pathologische leugenaars denken meestal niet veel na over hun leugens, omdat ze veel liegen en daarvoor niet genoeg tijd en middelen hebben. Ze compenseren voor de slechte kwaliteit van de leugens met de enorme hoeveelheid. Ze vertellen zoveel leugens dat je geen tijd en middelen hebt om ze te controleren.

Een kenmerk van pathologische leugenaars is dat hun leugens elkaar snel opvolgen, waardoor je moet toegeven of buitengewone inspanningen moet leveren om een leugen te bewijzen of te weerleggen. Liegen zonder goede reden is een langdurig probleem en geen symptoom van een andere psychische aandoening. Het is ook geen gaslighting, wat een bewuste machtsmisbruik is om je te laten twijfelen aan je eigen realiteitsbesef.

Het Herkennen van Leugens: Signalen, Details en Strategieën van Leugenaars

Verzonnen verhalen zijn bedoeld om gaten in het geheugen op te vullen. Deze lijken op leugens, maar het zijn geen leugens, het zijn strategieën. Pathologisch liegen is meestal liegen dat geen symptoom is van een andere psychische aandoening. Er zijn veel soorten leugens.

Hoe weet je of iemand liegt? Wat zijn de signalen? Recente ontdekkingen tonen aan dat leugenaars vaak te veel details geven. Eerder werd gedacht dat leugenaars juist weinig details gaven. Nu weten we dat typische leugenaars je overspoelen met feiten, zelfs onbelangrijke, zodat het lijkt alsof ze de waarheid vertellen. Ze leiden je af met overbodige informatie, zodat je niet merkt dat ze liegen.

Interne tegenstrijdigheden zijn ook een signaal. Leugenaars, zelfs ervaren pathologische leugenaars, hebben moeite om de details van het verhaal kloppend te houden. Iemand die vaak liegt, verliest het overzicht en begint zichzelf tegen te spreken.

Bij politieverhoren wordt steeds dezelfde vraag herhaaldelijk gesteld, en vroeg of laat komen er tegenstrijdigheden naar voren als de persoon liegt.

Het volgende zijn onverifieerbare details. Veel van deze details lijken realistisch, maar ze zijn niet te verifiëren zonder een ongebruikelijke hoeveelheid middelen, tijd en geld te investeren. De meeste mensen zouden ze daarom liever geloven of negeren, in plaats van de moeite te nemen om de leugen te controleren. De verhouding van onverifieerbare tot gemakkelijk verifieerbare details is daarom een belangrijke aanwijzing voor het herkennen van een leugen.

In een eerlijk verhaal zullen de hoeveelheid controleerbare details gemakkelijk opwegen tegen de hoeveelheid niet-controleerbare of moeilijk controleerbare details. Zoals ik eerder al zei, te veel details, maar de doorgewinterde leugenaar organiseert deze overvloed en overdaad aan details in een dramatisch en lang verhaal.

Leugens zijn altijd dramatisch, lang, anekdotisch, altijd intens. Mensen die de waarheid vertellen, worden, tenzij ze natuurlijk een trauma of iets dergelijks beschrijven, niet dramatisch bij dagelijkse kwesties; ze worden niet intens of overdreven emotioneel.

Het veinzen van emoties is gebruikelijk bij leugenaars, en meestal beperken mensen die de waarheid vertellen zich tot de kern van de zaak, in een zin of twee. Ze zouden niet eindeloos doorgaan en je een half uur lang tientallen onnodige details geven waar je nooit om gevraagd hebt. Leugenaars doen dat wel. Dus waarom is liegen zo wijdverspreid, waarom liegen we allemaal en ja, ook jij, jij liegt ook uit gewoonte.

We doen het allemaal, einde verhaal, of je het nu leuk vindt of niet. Witte leugens, grijze leugens, noem maar op, maar we liegen allemaal.

De Rol van Overeenstemming en Context in het Onderscheiden van Leugens en Waarheid

Als iedereen in een gesprek weet dat iets niet waar is, of als niemand weet of het waar of onwaar is, kan het fictie of een geloofsdaad zijn, maar geen leugen. Leugens gaan over feiten en situaties. Je kunt een leugen niet waar maken door het eens te zijn; liegen hangt niet af van een stemming. Toch lijkt het tegenwoordig alsof de waarheid relatief is. Iedereen kan zijn eigen waarheid en feiten hebben, zoals alternatieve feiten.

Dit is een riskante situatie en een groot gevaar, want feiten blijven feiten. Leugens over feiten kunnen niet waar worden gemaakt door overeenstemming. Maar als het gaat om leugens over situaties, kan overeenstemming tussen partijen de uitspraak waar maken.

Dit komt doordat uitspraken over situaties afhangen van sociale en persoonlijke context. Natuurlijk moeten we soms vertrouwen op wat anderen ons vertellen. Bijvoorbeeld, als we iemand zien huilen en we vragen waarom ze huilt, en ze zegt dat ze verdrietig is.

Je moet haar geloven; er is geen manier om te controleren of ze liegt. We hebben geen verdrietmeter en er is geen manier om in haar hoofd te kijken om het te testen. We vertrouwen bijna altijd op wat mensen ons vertellen. Dit is de basis van de onderlinge afspraken die leiden tot empathie. Maar hoe weten we of deze mensen niet liegen? We kunnen niet in het hoofd van anderen kijken.

Dus uitspraken over hoe iemand zich voelt, kunnen waar worden door overeenstemming. Als je zegt dat je verdrietig bent en ik ben het met je eens, dan is dat, zelfs als je liegt, de waarheid tussen ons. Leugens zorgen ervoor dat we iets doen of juist niet doen.

Soms kunnen acties een leugen in de waarheid veranderen. Dus soms kun je iets doen waardoor de leugen verandert en waar wordt. Het is een soort zichzelf waarmakende voorspelling, een zichzelf waarmakende leugen als je wilt.

Verschillende Soorten Leugens en Hun Doelen in Diverse Contexten

Instrumentele leugen

Er zijn verschillende soorten leugens. Een daarvan is de instrumentele leugen. Dit is een leugen die bedoeld is om iets te bereiken. Het is een doelgerichte leugen, waarbij de structuur en inhoud gepland zijn om veranderingen te bevorderen of te inspireren die gunstig zijn voor de doelen en ambities van de persoon die liegt.

Rookgordijnleugen

Een ander soort leugen is de rookgordijnleugen. Deze leugen heeft als doel om echte informatie te verbergen, te verhullen of te verwijderen, en zo andere mensen te misleiden. Dit soort leugens komt vaak voor in de politiek of het leger. Rookgordijnleugens worden gebruikt om een vernederende, beschamende of gevaarlijke waarheid te vermijden.

Mededogende leugen

Een mededogende leugen is bedoeld om de gevoelens van anderen te sparen, in te spelen op hun gevoeligheden en kwetsbaarheden, en hen te helpen gezicht te redden en schaamte en vernedering te voorkomen. Veel witte leugens zijn mededogend en empathisch van aard.

Ceremoniële leugen

Daarnaast zijn er ook ceremoniële leugens. Deze leugens en verhullingen hebben als doel een hiërarchie of pikorde te vestigen door eerbied te tonen en feiten en gedragingen die de geaccepteerde hiërarchie ongemakkelijk tegenspreken, te verdoezelen. Beleefdheden en etiquette zijn vaak uitgebreide vormen van ceremoniële leugens.

Compenserende leugen

Compenserende leugens worden gebruikt om het vaak vernederende feit te verbergen dat we de waarheid niet kennen of ons niet kunnen herinneren. Dit soort leugens lijken op fictie, maar meestal zijn de gesprekspartners zich daar niet van bewust.

Verwarrende leugen

Bij verwarrende leugens gaat het om ingewikkelde leugens die een web van alternatieve realiteit creëren, dat vaak een overdreven vorm is van de kenmerken, het gedrag en de persoonlijke geschiedenis van de leugenaar. Hoewel verwarrende leugens natuurlijk volledig los kunnen staan van alles wat echt is in het leven van de persoon die ze vertelt.

Afgeleide leugen

Afgeleide leugens zijn foutieve conclusies of voorspellingen gebaseerd op ware aannames of uitspraken. De meeste logische drogredenen vallen onder afgeleide leugens.

Gemengde leugen

Ten slotte hebben we de gemengde leugen: gemengde leugens bevatten aanwijzingen voor een verborgen waarheid of wegen naar echte informatie. Ze stellen de ontvangers in staat om tussen de regels door te lezen. Mensen in communistische landen deden dit toen ze de officiële media consumeerden. Ook tegenwoordig, bij het consumeren van mainstream media, hebben mensen de neiging om dit te doen.

Gemengde leugens komen veel voor in autoritaire en totalitaire regimes, of wanneer er een monopolie van groepsdenken is en individuen niet voor zichzelf mogen denken.

De Artistieke Leugen: Zelf-heruitvinding en Verborgen Verlangens in het Digitale Tijdperk

Pathologisch liegen is een schadelijk verschijnsel dat helaas maar al te vaak voorkomt. We moeten accepteren dat met de opkomst van massamedia en vooral sociale media, liegen is gezien als een vorm van kunst.

Misschien moeten we daarom een negende soort leugen toevoegen: de artistieke leugen, de leugen die onszelf vormt, de leugen van zelf-heruitvinding, de ‘ik wou dat ik zo was’-leugen, het fantasie-achtige leugen, de leugens die vaak voorkomen op sociale media.

Leugens die verborgen verlangens, frustraties, hoop en het verdriet en de tragedie van tekortschieten weergeven.

Het schaakspel van de narcist.

Geheime Psychiatrie: Wat Patiënten en Cliënten Niet Mogen Weten