Narcisme en relaties: waarom genezing onmogelijk is en wat je kunt doen om jezelf te beschermen

Gebroken kinderen, gebroken volwassenen: begrijpen hoe narcisme ontstaat uit emotionele verwaarlozing

Het typische gedrag van mensen die lijden aan narcisme is een reactie op emotionele verwaarlozing die ze als kind hebben ervaren. Dit proces kan jarenlang duren. Het jonge kind heeft nooit de kans gekregen om te groeien en zich te ontwikkelen als zijn of haar ware zelf. Het trauma kan gezien worden als een karaktermoord, waardoor ze een fictieve persoonlijkheid creëren om zichzelf te beschermen. Dit masker verbergt voor altijd hun ware persoonlijkheid en er blijft slechts een spel, matrix, gietvorm, patroon of model over.

Deze defensiemechanismen zullen altijd actief blijven. Hun ware zelf zal voor altijd afgewezen worden omdat dit kwetsbaarheid met zich meebrengt. Het valse personage zal erover waken dat ze nooit meer zullen lijden en ze overtuigen zichzelf en hun omgeving dat ze ongenaakbaar zijn, niemand boven hen zullen tolereren en altijd de controle zullen behouden. Door de controle extern te handhaven, behouden ze interne controle. Ze leven van drama en woedeaanvallen omdat de buitenwereld hen voortdurend uit balans brengt.

De handpop en het ego: begrijpen hoe narcisten anderen gebruiken om hun eigenwaarde te behouden

Het is van essentieel belang om te beseffen dat de meeste mensen niet in staat zijn om narcistisch gedrag te veranderen. Door in de relatie te blijven, bevestigen we de narcist(e) alleen maar dat het oké is om ons zo te behandelen. Het is daarom onmogelijk om een ander te veranderen. Het beste is om weg te stappen van het gedrag en het contact te verbreken. Het is niet gemakkelijk, maar het is de enige manier om jezelf te beschermen en je eigenwaarde te behouden.

Kunnen we pathologisch narcisme behandelen? Helaas is het antwoord op deze vraag vaak ‘nee’ als het gedrag constant en onveranderd blijft. Als zij geen spijt betonen, niet aan zelfreflectie doen, geen ware empathie of berouw kunnen uiten en het gedrag niet verbeteren, is het beter om alle hoop los te laten en aan jezelf te werken. Wanneer we misbruik toelaten, werken we mee aan deze situatie en geven we de ander uiteindelijk toestemming om ons te blijven misbruiken.

Narcisten hebben vaak een handpop nodig waardoor ze kunnen spreken, net als buiksprekers dat doen. Ze gebruiken anderen om hun ego te bevredigen. In hun beleving besta jij niet en is het jouw taak om hen te bevestigen in hun grootsheid. Jouw persoonlijkheid, geschiedenis, voorkeuren, noden, verlangens, hoop, dromen, kwetsbaarheden en emoties zullen worden afgenomen, evenals jouw vrijheden.

Het veilige masker van de narcist: begrijpen waarom genezing onmogelijk is en het masker het enige middel is om te overleven

Het is daarom belangrijk om jezelf te beschermen tegen deze vorm van misbruik en geen toestemming te geven voor het afnemen van jouw persoonlijkheid en vrijheden. Je verdient het om gerespecteerd en gewaardeerd te worden voor wie je bent, en niet als een object te worden gebruikt om iemands ego te bevredigen. Werken aan jezelf en je eigenwaarde versterken is de beste manier om deze situatie te vermijden en jezelf te beschermen.

Helaas betekent jouw aanwezigheid niets voor de narcist, want je bent slechts een handpop op het podium van zijn toneelstuk. Hij zal jou enkel kunnen zien zoals jij er voor hem moet uitzien, enkel toestaan wat hem er goed laat uitzien en hem een goed gevoel geeft. Ze zullen hier afhankelijk van worden en relaties of vriendschappen zien als ware liefde of hechte vriendschap, terwijl de waarheid is dat je gebruikt wordt en ze zich via jou voeden. Iedereen moet hen geweldig vinden en ze omringen zich met supporters. Wanneer je de rol als fan beu bent, zal je uit zijn club worden gezet.

Als je hen uitdaagt, zullen ze jou achterna komen, afstraffen en vernietigen. Het masker wordt nooit afgerukt, want dit raakt de kern van het trauma aan. Genezing is onmogelijk en het masker is het enige veilige. Emotionele verbindingen wijzen ze af, omdat het hen angstig maakt. De verbindingen die ze aangaan zijn enkel functioneel.

Narcistische manipulatie in de hulpverlening: waarom therapie vaak stopt

Ze zullen nooit toestaan dat de buitenwereld gezag over hen krijgt en zijn niet in staat tot een horizontale relatiebeleving. De enige die misschien gezag over de narcist(e) heeft, is de ouder die verantwoordelijk is voor het trauma. Dan spreken we over een traumaband, maar deze verbintenis is eveneens functioneel. Als de therapeut door het masker wil voelen, zal hij of zij worden uitgedaagd. Als de hulpverlener zich niet laat manipuleren, stopt de therapie. De hulpverlening schiet helaas nog te kort en ze hebben vaak niet door dat ze met deze manipulator te maken hebben.

Ze zitten gevangen en er is geen ware ik meer. Waarom zouden ze hun kwetsbaarheid tonen als ze als kind in de steek werden gelaten? Ze dragen altijd de angst mee om verlaten te worden en zullen daarom dreigen jou eerst te verlaten om zichzelf in de sterkere positie te plaatsen. Ze zullen levenslang wegvluchten van pijn, anderen achterlaten en weer op zoek gaan naar een nieuwe supporter.

Het masker wordt steeds vernieuwd en aangepast en ze nemen lessen uit het verleden mee naar de toekomst. Niet om te helen, maar om de omgeving nog beter te bespelen. Ze worden constant aangetrokken tot de kant die hen zal verwennen, tot iemand die hen steeds vergeeft en de constante vernederingen slikt. Wanneer je nooit kritiek hebt en jezelf totaal wegcijfert, zullen ze altijd in jouw leven blijven.

Deze diagnostische kenmerken van narcisme kunnen worden samengevat als volgt:

Heeft een overdreven gevoel van eigen belangrijkheid en prestaties.

Is geobsedeerd door fantasieën over grenzeloos succes en macht.

Gelooft dat hij of zij uniek en bijzonder is en alleen kan worden begrepen door anderen met een hoge status.

Heeft een excessieve behoefte aan bewondering en erkenning.

Voelt zich gerechtigd tot speciale voorkeursbehandeling en voldoening van zijn of haar verwachtingen.

Exploiteert anderen om zijn of haar eigen doelen te bereiken.

Heeft een gebrek aan empathie en is niet bereid om de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen.

Vertoont vaak afgunstig gedrag of gelooft dat anderen afgunstig zijn op hem of haar.

Toont zich arrogant en hooghartig in houding en gedrag.